Tolstoy'un hayatı, sadece büyük edebi eserleriyle değil, aynı zamanda derin manevi arayışları ve dini düşünceleriyle de dikkat çeker. Hristiyanlık, şiddetsizlik ve ahlak üzerine olan düşüncelerinin yanı sıra, Tolstoy'un İslam'a ve Hz. Muhammed'e (SAV) olan ilgisi, hayatının belki de en az bilinen fakat en etkileyici yönlerinden biridir. Ünlü Rus yazarın, İslam ve Hz. Muhammed'in (SAV) sözlerine olan bu ilgisi, onun evrensel hakikatleri keşfetme arzusunun bir parçasıydı.

1908 yılında Lev Tolstoy, "Abdullah el-Sühreverdi"nin Hindistan'da yayımlanan Hz. Muhammed'in Hadisleri adlı kitabını okumuştur. Bu kitaptan ilham alarak, seçtiği hadislerden bir derleme oluşturmuş ve bu çalışmasını aynı yılın Ekim ayında Rusya'nın "Posrednik" yayınevi aracılığıyla Muhammed'in Kur'an'a Girmemiş Hadisleri başlığıyla okurlara sunmuştur.

Ancak, kitapçığın adı metodolojik açıdan doğru değildi; Tolstoy'un, Kur'an ayetleri ile hadis arasındaki ayrımı tam olarak kavrayamadığı anlaşılıyor. (Kur'an ayetleri, Allah'ın vahyi iken; hadisler, Peygamber Efendimiz'in söz ve davranışlarını ifade eder.) Bununla birlikte, Tolstoy'un asıl niyetinin, İslam Peygamberi Hz. Muhammed'e duyduğu hayranlıkla, kendi ruh ve gönül dünyasında derin yankılar uyandıran hadisleri bir araya getirmek olduğu açıktır.

Kısaca ifade etmek gerekirse, Tolstoy, bir seçme hadisler kitabı hazırlamaya çalışmış ve bu derlemeyle insanlığa evrensel ahlaki değerler sunmayı amaçlamıştır.

Tolstoy, Hz. Muhammed'in (SAV) sözlerini derleyip yayımlayarak, o dönemde Hristiyan Rusya'da büyük bir yankı uyandırmıştır. Ancak, bu önemli çalışma uzun yıllar boyunca okuyuculardan gizlenmiş ve geniş kitlelere ulaşması engellenmiştir.

Elinizdeki bu kitap, Tolstoy'un Müslümanlar ve İslam ile ilgili yazılarını ve anekdotlarını çeşitli başlıklar altında bir araya getirmektedir. Bu çalışmayı oluştururken, Tolstoy'un Müslümanlık ve İslam hakkındaki görüşlerini derinlemesine inceledik, mektuplarına ve resmî belgelere başvurarak, bu metinleri özgün hallerini koruyarak okuyucularımıza sunmayı hedefledik.

Bu çalışmada amacımız, var olmayan olayları ya da düşünceleri tanıtmaktan ziyade, Tolstoy'un İslam'a dair sahip olduğu düşüncelerini belgelere dayalı olarak ortaya çıkarmak ve bu fikirlerin üzerindeki örtüleri kaldırmaktır. Tolstoy'un, Hristiyanlık ve diğer dinlerin düşmüş olduğu hatalardan İslam'ın uzak durduğunu düşündüğü ve bu anlamda İslam'ı daha saf bir din olarak değerlendirdiği bilinmektedir. Özellikle Hz. Muhammed'in (SAV) öğretilerini, diğer dinlere kıyasla son ve mükemmel bir din olarak görmüş ve bu öğretilerin, insanlığı kurtuluş ve adalete ulaştıracak bir kaynak olduğuna inanmıştır.

Tolstoy'un, Hz. Muhammed'in (SAV) adalet ve eşitlik konusundaki sözlerine yaptığı vurgu, Rus halkını ve yozlaşmış yöneticileri uyandırma arzusunu göstermektedir. Bu derlemede yer alan birçok hadisin kaynağını doğrulamakla birlikte, bazılarının da İslam'ın batıl inançlara karşı olduğunu vurguladığını ve akıl ile bağdaşmayan şeyleri reddettiğini görüyoruz.

...

Şimdi, bu titiz çalışmaların ürünü olan kitabımıza başlamanın heyecanını sizlerle paylaşırken istifadeli ve anlamlı bir okuma süreci geçirmenizi diliyorum.

30 Kasım 2024

Ramazan Faruk GÜZEL